Wanneer gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen moet de werkgever een beoordeling maken van de aard, mate en duur van de blootstelling waaraan de werknemers tijdens het werk mee te maken krijgen. In principe moet voor alle stoffen een meting of gedegen beoordeling gemaakt worden. Om te komen tot een dergelijke risicobeoordeling kan het onderstaande stappenplan gevolgd worden.
Stap 1
Verzamel informatie over de eigenschappen van de betreffende stoffen. Hierbij kan gedacht worden aan de informatie over de giftigheid, etc. Informatie kan verkregen worden door gebruik te maken van onder andere de veiligheidsinformatiebladen (VIB) en de etiketten met symbolen.
Stap 2
Maak een risico-inventarisatie van alle gevaarlijke stoffen die tijdens het werk gebruikt worden, ook wel de “RI&E-stoffen” genaamd. In deze RI&E-stoffen wordt vastgelegd:
- aan welke stoffen werknemers blootgesteld (kunnen) worden;
- wat de gevaren van deze stoffen zijn;
-
in welke situaties blootstelling plaatsvindt;
-
de wijze waarop blootstelling plaatsvindt
-
een beoordeling de mate van blootstelling. Daarbij wordt in ieder geval de concentratie bepaald waaraan de medewerker wordt blootgesteld, bv. door metingen door een deskundige of door onderbouwde schattingen, zoals op www.stoffenmanager.nl.
Stap 3
Werkgevers dienen te bepalen of er veilig met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt. Dit kan door de blootstelling te vergelijken met de zogeheten grenswaarde van een stof. Informatie over grenswaarden is te vinden in Bijlage XIII van de Arbeidsomstandighedenregeling of op de website van de SER.
Voor 170 stoffen (zoals bijvoorbeeld formaldehyde) is een wettelijke grenswaarde vastgelegd. Voor de stoffen waarvoor geen grenswaarde vastgesteld is, moet de werkgever of de brancheorganisatie zelf een veilige grenswaarde of anders op een gedegen manier een ‘veilige werkwijze’ vaststellen. Dat geldt alleen voor gevaarlijke stoffen waar werknemers aan blootgesteld kunnen worden.
Stap 4
Maak op basis van de verkregen informatie over de schadelijkheid van de gevaarlijke stoffen en de mate waarmee met de stoffen gewerkt wordt een overzicht welke stoffen het grootste risico voor de medewerkers kunnen vormen. Neem de benodigde maatregelen op in een plan van aanpak. Kies daarbij voor een aanpak zo dicht mogelijk bij de bron (zie onderstaande checklist). Alleen als een stap redelijkerwijs niet kan worden gezet, komt een volgende stap in aanmerking.
Checklist:
1. Vervanging van de stof door een minder schadelijk alternatief
2. Gebruikmaking van de stof in een gesloten systeem
3. Afzuiging
4. Organisatorische maatregelen om werknemers korter aan de stof bloot te stellen
5. Persoonlijke beschermingsmiddelen
In alle gevallen zal ook voorlichting en onderricht verzorgd worden. De werkgever biedt verder de werknemers die worden blootgesteld aan gevaarlijke stoffen periodiek een medisch onderzoek aan.
Meer informatie:
Leidraad van de Sociaal Economische Raad om private grenswaarden vast te stellen.
http://www.veiligwerkenmetchemischestoffen.nl
COSHH essentials methodiek voor de beoordeling van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
http://www.coshh-essentials.org.uk/
TRGS methodiek voor de beoordeling van blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
http://www.baua.de/prax/ags/trgs.htm